Boşanma davalarının kadın veya erkek tarafından açılmış olması davanın süresine etki eden bir husus değildir. Halk arasında "davayı önce açan kazanır" gibi yaygın bir anlayış bulunmaktadır. Ancak bu tamamen hatalı bir düşüncedir. Davanın süresini; davanın açıldığı İldeki dava dosya sayısı, mahkemenin iş yoğunluğu, toplanacak delillerin mahkeme tarafından toplanma süresi, dinlenecek tanıkların bulunduğu il, mahkeme hakiminin izinli olup olmaması, boşanma davasının çekişmeli boşanma davası mı anlaşmalı boşanma davası mı olduğu gibi bir çok etken belirlemektedir.
AVUKAT NAZİME KALAN
Çekişmeli boşanma davası; tarafların boşanmanın tüm şartlarında anlaşamamaları halinde gündeme gelir ve yaygın olarak boşanma davaları çekişmeli olarak görülür.
İlk celse ön inceleme dediğimiz incelemelerin yapıldığı celse olup genellikle ilk celsede tahkikat aşamasına geçilmez ve tanık dinlenmez. Taraflara ve vekillerine delillerini bildirmek üzere bu celse süre verilir.
AVUKAT NAZİME KALAN
Velayetin kime verileceği konusunda bir çok etken vardır. Aile mahkemelerinde boşanma davası devam ederken çocuğun velayeti konusunda uzman pedagoglardan velayetin hangi tarafa verilmesinin uygun olacağının tespiti için rapor aldırılır. Çocukların beyanları da önemli olmakla birlikte maddi ve manevi açıdan çocukların nerede kalmasının uygun olacağının tespiti açısından anne ve babanın yaşayış biçimi büyük önem arz eder. Sürekli alkol kullanmak, uygunsuz yaşam tarzı gibi etmenler velayetin kişiye verilmesine olumsuz olarak etki eder.
Öncelikli olarak aldatma olgusunun ispat edilmiş olması önemlidir. Eğer aldatma somut delillerle ispat edilebiliyorsa davalı ve davacının maddi durumuna göre hakim tarafından aldatılan eş lehine uygun bir tazminata hükmedilir.
Avukat Nazime Kalan
Halk arasında yaygın olarak boşanma davasını ilk açan eşin avantajlı olacağı düşünülür. Ancak bu oldukça yanlış bir düşüncedir. Hem kadın hem erkek boşanma sebeplerinden birinin varlığı halinde dava açabilir. Davayı önce kimin açtığının bir önemi yoktur. Kendisine karşı dava açılan eş isterse "karşı dava" dediğimiz ve derdest olan bir davaya karşı açılan dava olan bir dava açma imkanını sahiptir.
Avukat Nazime Kalan
Her boşanma davası kendisine özgündür. Boşanma sebepleri, kişilerin maddi ve kültürel durumları, dinlenecek şahit sayısı, dinlenecek şahitlerin eşlerin akrabası olup olmaması, yaşanan olaylar ve boşanmaya neden olan sebepler gibi hususlar sorulacak soruları belirler. Ancak başlıca sorular şu şekildedir;
Avukat Nazime Kalan
Medeni Hukuk dalında yer alan 4721 sayılı Medeni Kanun kapsamında; bir çok alanda hukuki uyuşmazlıklar, davalar söz konusudur. Bunlara ayrı ayrı başlıklar altında detaylıca değinmek yerinde olacaktır.
BOŞANMA DAVALARI
Boşanma konusu 4721 sayılı Medeni Kanunun 161-184 maddeleri arasında genel hatlarıyla düzenlenmiştir.
Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması MK m. 166
(Halk arasındaki ismiyle Şiddetli Geçimsizlik Sebebiyle Boşanma)
Boşanma davalarının en temel ve en sık karşılaşılan GENEL Sebeplerinden biri olan 'Evlilik Birliğinin Sarsılması 'dır. Kanunun 166. maddesinde düzenlenmiştir. Bu sebeple bir boşanma davası açılacak ise kanun lafzına göre ; eşlerin ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmış olması durumu nazara alınır. Boşanmak isteyen taraf; ortak yaşamın sürdürülemez şekilde son bulduğunu, tekrar bir araya gelmenin imkansız olduğunu delillerle (tanık, belge vs) ispatlayabilmesi durumunda boşanma davasına bakan mahkeme tarafların talebi doğrultusunda boşanmaya karar verebilir.
Konuya ilişkin olarak Yargıtay Kararlarına sayfanın Blog bölümünden ulaşabilirsiniz.
Zina MK m.161, Haysiyetsiz Hayat Sürme ve Suç İşleme MK m.163
Boşanmanın özel sebeplerinde olan olan zina , haysiyetsiz hayat sürme ve suç işleme sebepleri kanunda belirtilen tanımları ve kelime anlamlarından da anlaşılacağı üzere; taraflardan birinin zina etmesi (başkasıyla cinsel münasebet), haysiyetsiz hayat sürmesi (toplumdaki karşılığı ile sürekli olarak haysiyet, namus, şeref gibi kavramlardan uzak bir hayat yaşaması, eşlerden birinin yüz kızartıcı bir suç işlemesi (hırsızlık, gasp vb) durumlarında onunla birlikte yaşaması diğer eşten beklenemezse, bu eş her zaman bu sebeplere dayanarak boşanma davası açabilir. Bu sebeplere dayalı açılan boşanma davalarının belli geçerlilik, şekil şartları mevcuttur. Bu hususlarda bir avukattan her olayın kendine özgü durumlarına göre hukuki destek almak yerinde olacaktır.
Konuya ilişkin olarak Yargıtay Kararlarına sayfanın Blog bölümünden ulaşabilirsiniz.
Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış MK m. 162
Boşanmanın diğer özel sebeplerinden olan Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış; adından da anlaşılacağı üzere ''Eşlerden her biri diğeri tarafından hayatına kastedilmesi veya kendisine pek kötü davranılması ya da ağır derecede onur kırıcı bir davranışta bulunulması...'' durumunda diğer eş boşanma davası açabilir. Bu durumlara örnek olarak; kocası tarafından sürekli olarak darp edilen, fiziksel veya psikolojik şiddete maruz kalan, dahada öteye giderek hayatına kast edilen eş bu sebeplere dayanarak açacağı boşanma davasında; davanın ispatı ve lehine boşanmaya yönelik karar verilebilmesi adına ilgili yer savcılık makamına suç duyurusunda bulunarak uğradığı pek kötü muameleyi ceza mahkemelerinde takip etmesi de gerekir.
Konuya ilişkin olarak Yargıtay Kararlarına sayfanın Blog bölümünden ulaşabilirsiniz.
Terk ve Akıl Sağlığı MK m. 165-165
Boşanmanın başkaca özel sebeplerinde olan eşlerden birinin diğerinin terk etmesi ve eşlerden birinin akıl sağlığını kaybetmesi durumlarında kanun koyucu tarafından diğer eşe boşanma talep etme hakkı tanınmıştır.
Terk durumunun yine geçerlilik şartları bulunmaktadır. Bu şartlardan bazıları; terkin evlilik birliği içindeki yükümlülükleri yerine getirmemek adına haklı bir sebebe dayalı olmaması gerekmektedir. Terkin üzerinden en az 6 (altı) aylık bir süre geçmiş ve yetkili makamlarca ihtar edilmiş olmasına rağmen terk eden dönmemiş ve dönmeyecek olması gerekmektedir.
Medeni Kanunun 165. maddesinde düzenlenen eşlerden birisinin akıl hastası olması durumunda ve bu yüzden diğer eşten ortam yaşam sürdürülemez olması şartıyla diğer eş boşanma davası açabilir. Yine akıl hastalığı sebebiyle boşanma davası açılabilmesi için akıl hastalığının geçmesine imkan bulunmaması resmi sağlık kurulu raporuyla ispatlanması gerekmektedir.
Konuya ilişkin olarak Yargıtay Kararlarına sayfanın Blog bölümünden ulaşabilirsiniz.
Boşanma Nedeniyle Maddi ve Manevi Tazminat İsteme Hakkı MK m.174
Yukarıda belirtilen boşanma sebeplerine dayalı olarak boşanmaya sebebiyet veren olaylarda DAHA AĞIR KUSURU BULUNAN EŞ, diğer eşe kişilerin sosyal ve ekonomik durumlarına göre makul seviyelerde belirlenecek miktarlarda tazminat ödemekle yükümlü olur.
Hakim tarafından Maddi tazminata hükmedilebilmesi için kusuru diğer eşe göre az veya kusursuz olan eşin mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenmiş olması gerekmektedir.
Manevi tazminata hak kazanılabilmesi açısından da; kusursuz veya daha az kusurlu eş kişilik haklarının boşanmaya sebep olan olaylardan ötürü zarara uğradığı ispatlaması gerekmektedir. Bu hususlar tanık (şahit) anlatımlarıyla ispatlanabilir.
Konuya ilişkin olarak Yargıtay Kararlarına sayfanın Blog bölümünden ulaşabilirsiniz.
Yoksulluk Nafakası MK m.175
Boşanma sebebiyle yoksulluğa düşecek olan taraf (herhangi bir geliri olmaması veyahut gelirinin giderlerinin karşılamaya yetmeyecek olması) geçimi için diğer taraftan yine diğer tarafın maddi gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir.
Nafaka isteminin geçerlilik şartı ; Nafaka isteyen tarafın kusurunun daha ağır olmaması gerekmektedir.
Hakim tarafından hükmedilen nafakanın süresi yoktur. Ancak yıllardan beridir tartışmalı olan ve beklenen nafakanın tarafların evli kaldığı süreyle orantılı olarak belirli süreli nafaka ödenmesi hususunda halen çalışmalar yürütüldüğü bilinmektedir.
Konuya ilişkin olarak Yargıtay Kararlarına sayfanın Blog bölümünden ulaşabilirsiniz.
BOŞANMADA MAL PAYLAŞIMI (MAL REJİMLERİ) MK m.202-281
Boşanmada mal paylaşımı,evliliğin son bulması akabinde; evlilik birliği içerinde edinilmiş olan malların kanunda belirtilen şartlar ve usuller dahilinde belirli oranlarda paylaşılmasına yöneliktir. Örneğin eşlerden birinin evlenmeden önce edindiği veyahut miras yoluyla kendisine intikal eden mallar mal rejiminin tasfiyesine konu edilemez. Bu mallar eşlerin şahsi malları sayılır. Evlilik içerisinde eşlerden birinin sahip olduğu malların paylaşımında genel kural malların eşit oranda (yarı yarıya) paylaşımı olsa da; bu şartın paylaşım oranlarında farklılık gösteren bazı uygulama esasları mevcuttur. Bu gibi hususlarda bir avukattan hukuki yardım alınması hak kayıplarını önlemek adına elzemdir.
Mal paylaşımına konu edilebilen ''edinilmiş mallar'' Medeni Kanunun 219. maddesinde sayılmıştır. Bunlar;
1-Çalışmasının karşılığı olan edimler (maaş, ücret gibi)
2-Tarafların kişisel malların gelirleri (evlenmeden önce alınan evin kira geliri gibi),
3-SGK veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacıyla kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler, (destek tazminatları gibi)
4-Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen maddi tazminatlar (eşin iş kazası nedeniyle hak kazandığı maddi tazminat gibi),
5-Edinilmiş malların yerine geçen değerler (evlilik birliği içinde alınan malın satışından alınan para gibi).
Konuya ilişkin olarak Yargıtay Kararlarına sitemizin Yargıtay Kararları kısmından ulaşabilirsiniz.
AVUKAT NAZİME KALAN
Her davada olduğu gibi boşanma davası açılırken de mahkemeye bir kısım harç ve masraf ödemesi yapılır. Ayrıca Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi kapsamında her avukat baktığı boşanma davası için Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi üzerinden ücret almak zorundadır.
Ücretsiz dava takibi suçtur.
Ancak maddi durumu elverişli olmayan kişiler bu durumu ispat edecek belgeler ile bulundukları İldeki Adli Yardım Bürolarına başvurarak kendilerine boşanma davası için Adli yardım kapsamında Avukat talep edebilirler.
Avukat Nazime Kalan
Boşanma kararı alan ve belirli konularda anlaşan çiftler genelde Anlaşmalı Boşanma davasında bir avukata ihtiyaçları olmadığını düşünürler. Ancak Anlaşmalı Boşanma davası da çekişmeli boşanma davası gibi kesin sonuçlar doğuran bir boşanma davası çeşididir.
Anlaşmalı boşanma protololüne yazılan bir cümle kişileri ömür boyu nafaka ödemeye mahkum edebileceği gibi protokole yazılmayan bir cümle de maddi manevi tazminat hakkından feragat etmiş olmak gibi çeşitli istenmeyen sonuçlar doğabilir.
Bu nedenle anlaşmalı olarak boşanacak çiftlerin de mutlaka hukuki destek alması gerekmektedir.
Avukat Nazime Kalan
İyi bir boşanma avukatı; davayı açacak veya davaya cevap verecek eşin boşanmak isteyip istemediği, nafaka isteyip istemediği, müşterek çocukların velayetini isteyip istemediği gibi ana hususları en başta kişiyle yüz yüze yapılan bir görüşmede dinleyerek öğrenmelidir.
Delilleri kaybolmadan zamanında toplayabilmek, KVKK ve diğer cezai hükümlere aykırı olan delilleri kullanmaktan kaçınmak, müşterek çocukların fiziksel ve ruhsal durumlarını gözetmek, kadına karşı şiddet içeren girişimler var ise ilgili ve yetkili kurumlara gerekli başvuruları yapmak, ilerde açılacak mal rejiminin tasfiyesi davasına zemin hazırlamak, ziynet eşyası ve çeyiz eşyası var ise bunları doğru delille ispatlayabilmek oldukça önemlidir.
Avukat Nazime Kalan
