Şikayetvar.com sitesinden şikayet kaldırma işlemi nasıl yapılır?

Şikayetvar.com, tüketicilerin aldıkları ürünlerin yada hizmetlerin hatalı veya eksik olduğu iddiasıyla firmaların şikayet edildiği, firmaların ise bu şikayetler doğrultusunda konu ile iligili çözüm üretmeye çalıştığı bir platformdur.

Tüketicilerin ürün veya hizmet aldıkları firmalarla yaşadıkları sıkıntıları dile getirdikleri şikayetvar.com'a her gün binlerce şikayet gelmektedir. Tüketiciler aldığı hizmetten memnun kalmadıklarını veya eksik bir hizmet aldıklarını şikayetvar.com'a veya benzer şikayet sitesine yorum yaparak hem hak aramak hem de diğer insanları uyarmak istemektedir. Ancak bu durum çoğu zaman kötüye kullanılmaktadır. İlgili firma mağduriyeti gidermiş olsa da şikayet siteden kaldırılmamaktadır. 

Hal böyleyken şikayetvar.com'a veya benzer şikayet sitesinden şikayet kaldırma işlemi hukuken nasıl yapılır bu yazılımızda bunu inceleyeceğiz.

İlgili firma mağduriyeti gidermiş olmasına rağmen yapılan şikayet siteden kaldırılmamış ise 5651 sayılı “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun” veya “Türk Ticaret Kanunu” hükümlerine göre hukuki süreç başlatılarak ilgili yorumun kaldırılması sağlanabilir.

Bu kapsamda şikayet siteleri hem içerik sağlayıcı olarak hem de yer sağlayıcı olarak sorumlu tutulabilirler. Başka bir ifadeyle; internette yer alan bir şikayetin hukuka aykırı olması durumunda, bu yorumu yazan kişilerin 5651 sayılı Kanun ve Türk Ticaret Kanunu kapsamında ciddi sorumlulukları doğar. Ayrıca kendilerine sorunun çözüldüğü usulüne uygun şekilde bildirilmesine rağmen bu şikayetleri kaldırmayan siteler de hem içerik sağlayıcı hem de yer sağlayıcı olarak sorumlu tutulabilir. Yazımızın aşağı kısmında bu hususa daha ayrıntılı değineceğiz. 

Şikayet sitelerinden şikayetlerin kaldırılması ile ilgili aşağıda değineceğimiz prosedürleri avukat aracılığıyla takip etmek içeriklerin siteden ve Google’dan kaldırılması bakımından önemlidir. Zira site sahiplerinde avukat tarafından yapılan başvuruda olayın ciddiyeti daha iyi anlaşılmakta ve işin dava boyutuna gidebileceği düşüncesi uyanmaktadır.

Yazımız aşağıdaki başlıklar altında toplanmaktadır;

1. ŞİKAYET SİTELERİNDEKİ ŞİKAYET KALDIRMA VE ERİŞİMİN ENGELLENMESİ

1.1. Kişilik haklarını ihlal ediyor olması durumunda erişimin engellenmesi

1.2. Özel hayatın gizliliğini ihlal ediyor olması durumunda erişimin engellemesi

1.3. Belirli bazı suçları ihtiva ediyor olması durumunda erişimin engellenmesi

1.4. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında telif hakkını ihlal ediyor olması durumunda  erişimin engellenmesi

1.5. Marka Hakkını ihlal olması durumunda erişimin engellenmesi

1.6. Şikayetin Unutulma Hakkı kapsamında olması durumunda  erişimin engellenmesi

1.7. Şikayetin bir kişiyi veya firmayı haksız ve hukuka aykırı olarak hedef alması durumunda  erişimin engellenmesi

2. SİTELERE ŞİKAYET YAZANLARIN VE ŞİKAYET SİTESİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU

2.1. Şikayet yazanlar bakımından sorumluluk

2.2. Şikayet siteleri bakımından sorumluluk

2.3. Şikayet yazanların veya şikayet sitesinin cezai sorumluluğu

3. NE KADAR SÜRE İÇERİSİNDE ŞİKAYET SİLME İŞLEMİ SONLANIR?

1. ŞİKAYETVAR.COM VEYA BENZER ŞİKAYET SİTESİNDEKİ ŞİKAYETİ KALDIRMA VE ERİŞİMİN ENGELLENMESİ

5651 sayılı ''İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun'' , diğer adıyla internet yasası, belirli durumlarda internette yer alan şikayetin kaldırılabileceğini söylemektedir.

İnternette yer alan bir paylaşımın, şikayetin ve yorumun 5651 sayılı kanun kapsamında erişimin engellenmesine konu olabilmesi için aşadaki şartlardan birinin mevcut olması gerekmektedir:

- Kişilik haklarını ihlal ediyor olması

- Özel hayatın gizliliğini ihlal ediyor olması

- Belirli bazı suçları ihtiva ediyor olması

- Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında telif hakkını ihlal ediyor olması (FSEK)

- Marka hakkının ihlali (SMK)

- Milli güvenlik, genel sağlık ve genel ahlak, kamu düzeni vb. yüksek eğerleri ihlal ediyor olması

- İlgili şikayetin çok uzun zaman önce yapılmış olması ve unutulma hakkı kapsamında yer alması

- Şikayetin veya yorumun, bir kişi veya şirketi hukuka aykırı şekilde kötülüyor olması

Yukarıda bahsettiğimiz durumların çoğunda erişim engelleme ile birlikte içerik kaldırma kararı verilebiliyorken bir kısmında içerik kaldırma için farklı bir prosedür izlenmelidir. Yazımızın devamında nasıl bir hukuki süreçin izlenmesi gerektiğine değineceğiz.

1.1. Kişilik haklarını ihlal ediyor olması durumunda erişimin engellenmesi

Kişilik haklarını ihlal eden bir yorum veya şikayet söz konusu ise erişimin engellenmesi ve içerik kaldırma kararı alabilmek için Sulh Hukuk Hakimine hukuki dayanakları içeren ve usulüne uygun hazırlanmış bir dilekçe ile başvurulması gerekmektedir. 

Başvuru dilekçesi 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun gereğince Sulh Ceza Hakimi tarafından 24 saat içerisinde değerlendirilmelidir. Değerlendirme sonucunda hakim başvuruyu kabul ederse kararını Erişim Sağlayıcıları Birliğine tebliğ eder. Erişim Sağlayıcıları Birliği Başkanı da kararın icrası kendisine tebliğ edildikten itibaren 4 saat içerisinde kararın gereğini yerine getirir. Böylelikle kişilik haklarını ihlal eden yorum veya şikayet içeriği kaldırılmış olmaktadır. 

1.2. Özel hayatın gizliliğini ihlal ediyor olması durumunda erişimin engellemesi

Özel hayatın gizliliğini ihlal eden içeriğin internette yer alması durumunda içerik müstehcen ise kişinin mahkemeye başvurmasına gerek yoktur. Doğrudan Bilgi Teknolojileri İletişim Kurumuna başvuru yapılarak ilgili siteye erişimin engellenmesi talep edilebilir.

Bu durumlarda durumun aciliyetinden dolayı direkt olarak kuruma başvuru yapılır. Başvuruda özel hayatın gizliliğini ihlal ile ilgili ayrıntılı açıklama ve kimlik bilgisini ispatlayan bilgiler yer almalıdır. Başvuru kurum başkanınca değerlendirilir ve yerinde görülmesi durumunda İçerik Sağlayıcılar Birliğine erişim engelleme talimatı gönderir. En geç 4 saat içinde de bu erişim engelleme kararı icra edilir.

Başvurunun ardından 24 saat içinde talepte bulunan kişiler bunu Sulh Ceza Hakiminin onayına sunmak durumundadır. Hakim de sunulan bu talebi 48 saat içerisinde değerlendirir ve doğrudan kuruma gönderir.

Yine de bu durumla ilgili her türlü direk hakimliğe başvurulabilir. Hatta içerik müstehcen olmasa da sadece özel hayatın gizliliği ihlal söz konusu ise başvuru hakimliğe yapılmalıdır.

Kişilik hakkının ihlalinde olduğu gibi içerik kaldırma kararı burada yer almaz. Zira burada durum acildir ve hemen o sayfaya erişim engellenmelidir. İçerik kaldırma daha sonra  izlenmesi gereken yoldur. Ancak direkt mahkemeye başvuru yapılarak kişilik hakkının ihlal edildiğinden de bahisle içerik kaldırma talep edilebilir.

1.3. Belirli bazı suçları ihtiva ediyor olması durumunda erişimin engellenmesi

Erişimin engellenmesi için belirli bazı suçlar öngörülmüştür. Bir sayfanın içeriği aşağıda belirteceğimiz  suçları oluşturuyorsa o siteye erişim engellenebilir ve içerik kaldırılabilir.

Suçun tespiti için yargılama yapılmış ve hüküm verilmiş olması gerekmemektedir. Sayfa içeriği hakkında yeterli suç şüphesinin varlığı aranmaktadır. Bir siteye erişimin engellenebilmesi için şikayette aşağıdaki suçlar söz konusu olmalıdır:

- TCK 84 intihara yönlendirme suçu

- TCK 103 çocukların cinsel istismarı suçu

- TCK 190 uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçu

- TCK 194 sağlık için tehlikeli madde temini suçu

- TCK 226 müstehcenlik suçu

- TCK 227  fuhuş suçu

- TCK 228’ kumar oynanması için yer ve imkan sağlama suçu

- 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanunda yer alan suçlar

- Atatürk Hakkında İşlenen Suçlar Hakkında Kanun’da yer alan suçlar

- Yeni düzenleme ile birlikte bahis ve şans oyunları suçlar

Erişimin engellenmesi ve içeriğin kaldırılması kararı yukarıda sayılan suçlar doğrultusunda verileceği zaman, bu kararı eğer soruşturma aşamasında ise Sulh Ceza Hakimi, kovuşturma evresinde ise yargılamayı yapan Mahkeme vermektedir.

Soruşturma aşamasında eğer gecikmesinde sakında bulunan bir hal söz konusu ise Cumhuriyet Savcısı erişim engelleme ve içerik kaldırma kararı verebilmektedir ve bu kararı hemen uygulamaktadır. Ancak Cumhuriyet Savcı bu kararını 24 saat içerisinde hakimin onayına sunmak zorundadır. Hakim de önüne gelen bu erişim engeli ile ilgili kararını en geç 24 saat içerisinde değerlendirerek kendisi bir karar vermelidir. Eğer bu 24 saatlik süre içerisinde hakim Cumhuriyet  Savcının verdiği kararı onaylamazsa Cumhuriyet Savcısı derhal bu kararını kaldırmalıdır.

Erişim engelleme ve içeriğin kaldırılması kararı derhal yerine getirilmek durumundadır. En geç kararın bildirilmesini takip eden 4 saat içerisinde yerine getirilmelidir.

1.4. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında telif hakkını ihlal ediyor olması durumunda

Telif hakkını ihlal eden içeriklere erişimin engellenmesi Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa göre gerçekleştirilir. Burada erişimi engelleme kararı verilmez, verilen karar servis hizmetini durdurma kararıdır. Öncelikle ilgili yorumun yer aldığı siteye ihtarname gönderilir. Sonrasında doğrudan savcılığa servis hizmetinin durdurulması için başvurulur.

1.5. Marka Hakkını ihlal olması durumunda

Şikayet siteleri içerikleri yayınlarken markaların isim ve logolarını da izinsiz olarak kullanmaktadır. Bu nedenle bir tazminat hakkı doğabileceği gibi aynı zamanda servis hizmetinin durdurulması kararı da çıkarılabilir. Burada da ilk olarak ilgili yorumun yer aldığı siteye ihtarname gönderilir ve sonrasında doğrudan savcılığa servis hizmetinin durdurulması için başvurulur.

1.6. Şikayetin Unutulma Hakkı kapsamında olması durumunda

Unutulma hakkı dijital hafızada yer alan bireylere ait rahatsız edici her türlü kişisel içeriğin, yine bireylerin talebi üzerine bir daha geri getirilemeyecek biçimde ortadan kaldırılması olarak tanımlanmıştır. Tanım üzerinde inceleme yapıldığında unutulma hakkının kişisel bir içerik için söz konusu olacağı ve bu içeriğin dijital ortamda var olması gerektiği anlaşılmaktadır. Kişisel içerik, yazı, görüntü veya ses gibi çeşitli formatlarda olabilecektir, önemli olan bu içeriğin dijital ortamlarda var olmasıdır.

Bu hak kişisel verilerin korunması ve erişimin engellenmesi bağlamında değerlendirilir. Kişilerin veya şirketlerin geçmişte yaşadıkları olayları sürekli bir engel olarak karşılarında bulmamaları için hukuken unutulma hakları vardır. Unutulma hakkı; Anayasal temele sahip bir hak olduğu için çoğu hukuk alanında uygulaması vardır. 5651 sayılı yasada yapılan değişiklikte madde 9/10 ile unutulma hakkı açıkça erişim engelleme ve içerik kaldırmada tanınmıştır.

Unutulma hakkı kapsamındaki silme işlemi ancak bireyin talebi üzerine gerçekleştirilmektedir. Bu nedenle ilgili şikayeti kaldırmak için unutulma hakkı kapsamında bir başvuru yapılabilecektir.

Rehberde unutulma hakkı çerçevesinde ilgili kişilerin kurula şikayette bulunmadan önce veri sorumlularına başvurma zorunluğu mevcuttur. Veri sorumlusu arama motorlarınca başvurunun reddedilmesi ya da isteme yanıt vermemesi halinde ise kurula şikayette bulunulabilinir.

1.7. Şikayetin bir kişiyi veya firmayı haksız ve hukuka aykırı olarak hedef alması durumunda

İnternette yer alan şikayetler çoğu zaman bir kişiyi veya firmayı haksız ve hukuka aykırı olarak yapılmaktadır. Türk Ticaret Kanunu’ndaki haksız rekabet hükümleri şirketlere karşı yürütülen haksız karalama kampanyalarından gündeme gelebilmektedir. Eğer şartları var ise Türk Ticaret Kanunun madde 54 ve devamındaki haksız rekabet hallerinin kasten işlenmesi halinde savcılığa müracatta bulunabilecek ve tazminat davası açılabilecektir. 

Haksız rekabet suçu sadece ticari şirketler tarafından işlenebilen bir suç türü değildir. Tacir olmayan gerçek kişiler de şirketlere karşı bu suçu işleyebilirler.

2. SİTELERE ŞİKAYET YAZANLARIN VE ŞİKAYET SİTESİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU

2.1. Şikayet yazanlar bakımından sorumluluk

İnternet'e içerik giren kişilerin tamamının girdiği içeriklerden dolayı sorumluluğu vardır. Bu sorumluluk hem hukuki sorumluluk hem de cezai sorumluluk şeklindedir.

Kişilik haklarının zedelendiği, firmanın haksız ve gereksiz yere kötülendiği her durum tazminat borcu doğurur. Zira bunların hepsi suç olmasa da hepsi haksız fiildir. Dolayısıyla Türk Borçlar Kanunun hükümlerine göre de maddi ve manevi tazminat alma imkanı vardır.

Ayrıca şikayeti yazanlara karşı Türk Ticaret Kanunun madde 54  ve devamına göre hem haksız rekabetten içeriğin kaldırılması istemli maddi ve manevi tazminat davası açılabilir hemde hapis istemli ceza davası açabilir.

Kişilik haklarına saldırı söz konusu ise Türk Medeni Kanunun madde 24 ve devamı hükümlerine göre de haklar kullanılabilir.

2.2. Şikayet siteleri bakımından sorumluluk

Kural olarak şikayet siteleri kullanıcıların sağladığı içeriklerden sorumlu olmaz. Ancak şikayetvar.com gibi şikayet sitelerinde durum farklıdır. Şikayet siteleri kullanıcıların şikayetlerini  onayladıktan sonra yayınlamaktadır. Dolayısıyla şikayet siteleri kullanıcılar tarafından şikayet sitesine yazılan içeriklerden hukuken sorumlu olmaktadır.

Şikayet sitelerinin içerik sağlayıcı olmadığını varsaydığımız durumda bile yer sağlayıcı olarak sorumlulukları doğmaktadır. Hukuka aykırı bir yorum veya şikayet yer sağlayıcı tarafından uyarıya rağmen kaldırılmazsa talep üzerine Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanı 50 bin TL ile 500 bin TL arasında idari yaptırım cezası uygular.

Şikayetvar.com veya benzeri sitelerin kullanıcı şartları arasına, paylaşımlara veya sitenin herhangi bir yerine paylaşımlardan ötürü sorumlu olmadığına dair bildirim koyması, onun sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. Bu kanuna aykırı bir düzenlemedir ve hukuken sonuç doğurmaz.

Ayrıca şikayet siteleri şirketlerin marka ismi ve logolarını izinsiz kullanmaktadır. Marka hakkının ihlali sebebiyle de bir dava açılıp markanın kullanılmasını önleme ve tazminat da talep edebilir.

Bir de yer sağlayıcılar barındırdıkları internet sitelerine ilişkin trafik, kimlik bilgisi vb. önemli bilgileri en az 1 sene saklamakla yükümlüdür. Bu kapsamda ilgili yorumu yapan kişilere ilişkin bilgiler de saklanmalıdır. Bu bilgiler Bilgi Teknolojileri İletişim Kurumu Başkanı tarafından talep edildiği zaman yer sağlayıcılar bilgileri vermek zorundadırlar. Verilmediği takdirde 10 bin TL ile 100 bin TL arasında değişen idari para cezası uygulanır.

Sonuç olarak ilgili şikayetleri kaldırmayan şikayet sitelerine karşı şirketler içeriğin kaldırılması talebinde bulunma, erişim engelleme başvurusunda bulunma, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na yer sağlayıcı yükümlülüğünü yerine getirmeme nedeni ile idari para cezası için başvurma, Türk Ticaret Kanunun madde 54 ve devamı hükümleri gereği içeriğin kaldırılması ve ileride de durdurulması talepli maddi ve manevi tazminat davası ve hapis cezası istemli ceza davası açma haklarına sahiptir.

Başvurular yapılırken ve davalar açılırken 5651 sayılı kanun, Türk Medeni Kanunu, Türk Borçlar Kanunu, Türk Ticaret Kanunu, Sınai Mülkiyet Kanunu gibi bir çok kanunun değerlendirilerek dilekçelerin hazırlanması gerektiğinden bu konuda mutlaka bir avukatla sürecin yürütülmesinde fayda vardır. Son olarak yüksek tazminatların çıkacağı bir davalar olması nedeni ile dava sonuçlarında kazanç veya kayıp büyük olacaktır.

2.3. Şikayet yazanların veya şikayet sitesinin cezai sorumluluğu

Türk Ticaret Kanunun madde 54 ve devamı hükümlerine aykırılık teşkil eden fiilleri işleyen kişiler bakımından iki yıla kadar hapis veya adli para cezasına hükmedilmektedir.

Bu dava şikayet yazan kişilere karşı açılabileceği gibi şikayet sitelerine karşı da açılabilir. Üstelik Türk Ticaret Kanunun madde 58 gereğince dava açılabilecek kişiler şunlardır: ''Yazı işleri müdürü, Genel yayın yönetmeni, Program yapımcısı, Görüntüyü, sesi, iletiyi, yayın, iletişim ve bilişim aracına koyan veya koyduran kişi ve İlan servisi şefi''. Eğer sayılan kişiler gösterilemiyorsa, işletme veya kuruluş sahibi gösterilebilinir.

3. Ne kadar süre içerisinde şikayet silme işlemi sonlanır?

Yukarıda bahsettiğimiz prosedüre uygun şekilde yapılan erişim engelleme başvurusu en geç 24 + 4 = 28 saat içerisinde gerçekleştirilir. Zira başvuru mercilerinin 24 saat içerisinde karar verme yükümlülüğü vardır. Çoğu zaman aynı gün içerisinde o sayfaya erişim engellenebilir. Şikayet paylaşımları çoğu zaman kişilik hakkını ve unutulma hakkını ihlal eder.

İlgili içeriklerin kaldırılması için resmi yazışmaların yapılması ise 2-7 gün arası sürmektedir.

Yanlış yapılan bir başvuru veya ihmal edilen işlemler internetten şikayet kaldırma sürecini uzatır. Dolayısıyla başvurunun reddedilmesine neden olur ve bu süre içerisinde de o şikayet orada durmaya devam eder. Bu nedenle şikayet sitelerinden şikayet kaldırma sürecinin titizlikle ve eksiksiz takip edilmesi gerekir. Bunu sağlamak adına avukatlardan hukuki yardım talep etmek gerekir.

AVUKAT NAZİME KALAN