Bu yazımızda yoksulluk nafakası ile ilgili bilgilere yer verilmiş olup, iştiraka nafakası, tedbir nafakası gibi diğer nafaka türleri için sitemizde yer alan diğer makalelere göz atabilirsiniz.
TMK m.175/1 maddesine göre; “Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan mali gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Nafaka yükümlüsünün kusuru aranmaz”.
· TMK 175. maddesinde: “boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek” denildiği için yoksulluk nafakasına karar verilebilmesi için öncelikle ve mutlaka boşanmaya hükmolunması gerekir.
· Eğer, boşanma davası reddedilmişse yoksulluk nafakasına karar verilemez.
· Yoksulluk nafakası için mutlaka istem-talep gerekir. Ancak bu nafakayı isteyen eşin mutlaka “yoksulluk nafakası” deyimini kullanması gerekmez. Dava dilekçelerinde görüldüğü gibi “yaşam boyu nafaka”, “sürekli nafaka” , “boşandığımda geçimimi yapacak durumum yoktur “şeklindeki isteklerin yoksulluk nafakası istemi olarak değerlendirilmesi gerekir.
· İstenecek yoksulluk nafakasının miktarı mutlaka belirli olmalıdır.
· Yoksulluk nafakasının bir başka koşulu, boşanma sonucu, boşanma yüzünden yoksulluk nafakası talep eden eşin yoksul duruma düşmesidir. Kendisini yoksulluktan kurtaracak derecede malvarlığı veya geliri bulunan eş yoksulluk nafakası isteyemez, isterse istemi ret olunur.
· Yoksulluk nafakasının son koşulu, yoksulluk nafakası talep eden eşin diğer eşe göre az kusurlu veya eşit kusurlu bulunması veya boşanmaya neden olan olaylarda tamamen kusursuz olmasıdır.
· Evlilik birliğinin temelden sarsılmasına sebep olan tam kusurlu eş, boşanma yüzünden yoksulluğu düşüyor olsa bile yoksulluk nafakası alamaz.
· TMK 175/2. maddesine göre nafaka yükümlüsünün kusurlu olup olmadığı aranmaz.
Yoksulluk Nafakası Miktarı Nasıl Belirlenir?
· Yoksulluk nafakasının miktarı saptanırken nafaka yükümlüsünün ekonomik durumu-geliri göz önünde bulundurulurken, nafaka alacaklısının da zorunlu geçim giderleri göz önünde tutulmalı, her ikisi arasında bir oranlama yapılmalıdır. Böylece taraflar arasında adaletli bir denge sağlanmış olunur. Nafakanın miktarı tarafların sosyal ve ekonomik durumları özenle araştırılarak belirlenmelidir
· TMK m.176/4 göre tarafların mali durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hallerde iradın artırılması veya azaltılmasına karar verilebilir.
Yoksulluk nafakasının ödenme şekli;
· TMK 176. maddesi uyarınca yoksulluk nafakasının toptan veya durumun gereklerine göre irat biçiminde ödenmesine karar verilebilir. Yoksulluk nafakasının toptan ya da irat halinde ödenmesi hâkimin takdirine bırakılmıştır.
Yoksulluk nafakası ne zaman sona erer?
· TMK m.176/3 uyarınca; “İrat biçiminde ödenmesine karar verilen yoksulluk nafakası nafaka alacaklısının yeniden resmen evlenmesi halinde veya taraflardan birinin ölümü halinde kendiliğinden kalkacaktır.”
· Yoksulluk nafakasının kendiliğinden kalkması nedenlerinden diğeri de bu nafakanın alacaklısı veya borçlusundan birinin ölmesidir. Bu durumda yoksulluk nafakası ölüm tarihi itibari ile sona erer. Nafaka alacaklısının ölümü nüfus kaydına işlenmemiş ise veya ölümü ve ölüm tarihi tartışmalı ise bu durumda bir tespit davası açmak mümkündür.
· TMK m.176/3 uyarınca yoksulluk nafakası alacaklısının resmi bir sözleşme olmaksızın başka biri ile evliymiş gibi yaşaması halinde de yoksulluk nafakası sona erer. Bu durumda aile mahkemesinde açılacak davada davalı, yoksulluk nafakası alacaklısının eylemli olarak bir başkası ile evliymiş gibi yaşadığını kanıtlamalıdır.
· Yoksulluk nafakası alacaklısının miras, bağış veya herhangi bir yolla gelir sahibi olması ya da işe girip çalışması sonucu gelir elde etmesi, sosyal güvenlik kurumundan veya benzeri bir kuruluştan yeteri kadar emekli maaşı alması nedenleri ile yoksulluğunun ortadan kalkması durumunda da açılacak dava ile bu nafakanın kaldırılması Ayrıca yoksulluk nafakası alacaklısının haysiyetsiz hayat sürmesi nedeni ile de yoksulluk nafakası kaldırılır. Haysiyetsiz hayat sürme, toplumun anlayış ve değerlerine göre namus, onur ve haysiyet kavramları ile bağdaşmayacak şekilde bir yaşamı sürdürmektir.
Yoksulluk nafakasında görevli ve yetkili mahkeme neresidir?
· Yoksulluk nafakası ile bu nafakanın artırılması, azaltılması veya kaldırılması davalarında görevli mahkeme Aile Mahkemesi veya bu mahkemenin bulunmadığı yerlerde 4787 sayılı Kanun m. 2 ve 4 uyarınca Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca görevlendirilen Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yine TMK m.177 uyarınca boşanma davasının kesinleşmesinden sonra açılacak nafaka davalarında, nafaka alacaklısının yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir.
AVUKAT NAZİME KALAN
